- office@skaids.org
- Poradnia Specjalistyczna Chmielna Express ul. Chmielna 4
- pon-pt: 9:30 - 19:30
Na czym polega leczenie
Leczenie HIV polega na przyjmowaniu leków (tzw. terapii antyretrowirusowej lub ART), które znacząco zmniejszają ilość wirusa w organizmie. Najczęściej obejmuje ono codzienne przyjmowanie tabletek (jednej lub kilku) lub długodziałającego leku w formie zastrzyku (raz na dwa miesiące).
Celem terapii antyretrowirusowej jest sprawienie, że ilość wirusa w organizmie (zwana także wiremią lub ładunkiem wirusowym) ulegnie zmniejszeniu do takiego poziomu, że nie będzie możliwe jego wykrycie (tzw. niewykrywalna wiremia). Nie jest jednak możliwe całkowite usunięcie HIV z organizmu. Jak najszybsze uzyskanie i późniejsze utrzymanie niewykrywalnej wiremii jest kluczowym czynnikiem dla zachowania dobrego stanu zdrowia.
Większość ludzi osiąga niewykrywalną wiremię w czasie od 3 do 6 miesięcy od rozpoczęcia leczenia.
Człowiek, który przez co najmniej przez 6 miesięcy ma tzw. niewykrywalną wiremię ma w organizmie tak małą ilość wirusa, że nie może dojść do jego transmisji na inną, niezakażoną osobę.
Działanie leków przeciw HIV
HIV atakuje i niszczy komórki CD4 (limfocyty T CD4) układu odpornościowego, które odpowiadają za ochronę organizmu przed infekcjami. Czy mniejsza liczba komórek CD4, tym organizmowi trudniej zwalczać niektóre infekcje i nowotwory związane z HIV.
Leki przeciw HIV (nazywane też terapią antyretrowirusową – ART) zapobiegają jego namnażaniu się (tworzeniu się kopii wirusa), co powoduje, że jego ilość w organizmie (zwana wiremią lub ładunkiem wirusowym) się zmniejsza. Mniejsza ilość kopii HIV w organizmie daje układowi odpornościowemu szansę na regenerację i produkcję większej liczby komórek CD4. Nawet jeśli w organizmie nadal znajduje się pewna ilość wirusa, układ odpornościowy jest wystarczająco silny, aby zapobiegać infekcjom.
Kiedy rozpocząć leczenie
Zaleca się, by osoby zakażone HIV rozpoczęły leczenie (polegające na przyjmowaniu leków przeciw HIV) tak szybko jak to możliwe, najlepiej od razu po postawieniu diagnozy.
Szybkie rozpoczęcie leczenia jest szczególnie ważne w przypadku osób, u których wraz z wykryciem zakażenia HIV stwierdzono jedną z tzw. chorób wskaźnikowych AIDS, tj. rzadkich chorób lub nowotworów powiązanych z zakażeniem HIV lub osób z tzw. wczesnym zakażeniem (zakażonych w okresie ostatnich 6 miesięcy).
Wybór schematu leczenia i jego zmiana
Mechanizm działania leków przeciw HIV polega w uproszczeniu na blokowaniu wirusowi możliwości namnażania się na różnych etapach jego rozwoju w organizmie. Dla zapewnienia jak największej skuteczności leczenia stosuje się kombinację leków blokujących dwa lub trzy różne etapy reprodukcji wirusa.
Wybór schematu leczenia zależy od indywidualnych potrzeb danej osoby. Przy podjęciu decyzji o wyborze odpowiedniego schematu bierze się pod uwagę wiele czynników, takich jak:
Sprawdzeniu czy wybrany schemat leczenia jest skuteczny służą wykonywane okresowo badania. W czasie kilku miesięcy od jego rozpoczęcia mogą one być potrzebne częściej, zaś kiedy wiremia stanie się niewykrywalna wykonuje się je najczęściej raz na pół roku.
Jeżeli leczenie działa, tj. ilość wirusa w organizmie jest niewielka i nie występują dotkliwe efekty uboczne, zaleca się pozostawienie wybranego pierwotnie schematu leków.
Potencjalne efekty uboczne leczenia
Czasami leki na HIV mogą powodować działania niepożądane. Większość z tych, które są odczuwalne na początku leczenia samoistnie ustępuje po kilku tygodniach od rozpoczęcia ich przyjmowania. Inne efekty uboczne, które mogą wystąpić z czasem można kontrolować, kilka z nich może być poważnych.
Korzyści wynikające ze stosowania leków przeciw HIV znacznie przewyższają ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. Dodatkowo, najnowsze leki (używane także w Polsce) powodują mniej skutków ubocznych niż leki stosowane w przeszłości.
Leki przeciw HIV mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami, nasilając lub osłabiając ich działanie. Dotyczy to równocześnie stosowanych leków na HIV, leków na inne choroby (w tym dostępnych bez recepty) oraz z narkotyków. Dlatego rekomendujemy ci powiedzenie lekarce(rzowi), o wszystkich innych przyjmowanych lekach lub samodzielnie sprawdzenie potencjalnych interakcji w stale aktualizowanej bazie HIV Drug Interactions (w j. angielskim).
Podróżowanie z lekami za granicę
Kilka krajów na świecie zakazuje podróży w celach turystycznych osobom żyjącym z HIV. Niektóre kraje posiadają takie ograniczenia tylko dla wjazdu na dłuższy czas lub uniemożliwiają osobom żyjącym z HIV osiedlenie się. Aktualne informacje możesz uzyskać w ambasadzie kraju do którego się wybierasz, a także w na dedykowanej stronie.
Jeśli wjeżdżasz lub przebywasz w kraju, który zakazuje pobytu osobom żyjącym z HIV, naruszasz przepisy imigracyjne. Jeśli okaże się, że skłamałeś (np. jeśli twoje bagaże zostaną przeszukane przy wjeździe lub w trakcie pobytu i zostaną znalezione dokumenty lub leki, które jasno określają twój status HIV), możesz zostać deportowany oraz narazić się na odpowiedzialność prawną.
W trakcie podróży za granicę nie przewóź leków w bagażu rejestrowanym, który może ulec zagubieniu. Rekomendujemy ci posiadanie leków przy sobie, w bagażu podręcznym.
Przepisy celne większości krajów wymagają od osób przewożących jakiekolwiek leki wydawane na receptę przedstawienia wystawionego przez lekarza dokumentu, wyjaśniającego cel ich stosowania. Możesz uzyskać go od lekarza/rki w przychodni leczenia zakażenia HIV. Rekomendujemy, by był on wystawiony w języku angielskim lub innym języku używanym powszechnie w kraju, do którego podróżujesz.
[nowe metody leczenia – wkrótce]
Jeżeli planujesz szczepienia związane z podróżą omów tę kwestię z lekarką/rzem w poradni HIV – nie wszystkie szczepionki mogą być przyjmowane przez osoby żyjące z HIV.
Regularność w przyjmowaniu leków
Codzienne przyjmowanie leków na HIV zapobiega namnażaniu się wirusa, zmniejsza ryzyko jego mutacji i powstania tzw. lekooporności („uodpornieniu” się wirusa na stosowane leki). Pomijanie dawek leków umożliwia namnażanie się wirusa HIV, co zwiększa ryzyko powstania oporności na leki i niepowodzenia leczenia.
Niezbyt dokładne przestrzeganie schematu leczenia powoduje, że HIV może łatwiej uszkadzać układ odpornościowy. W takiej sytuacji możesz zapadać na różne infekcje, a także zachorować na niektóre typy nowotworów.
Rekomendujemy ci omówienie z lekarzem/rką szczegółowych zaleceń dotyczących przyjmowania zapisanych ci leków, np.
oraz omówienie w jakim stopniu udało ci się ich przestrzegać podczas kolejnej wizyty.
Jeżeli napotykasz trudności z przyjmowaniu leków zgodnie z zaleceniami, pomocne mogą być poniższe proste sposoby:
Jeżeli zapomnisz przyjąć dawki leku, zrób to kiedy tylko sobie o tym przypomniałeś. W przypadku, gdy zbliża się pora zażycia kolejnej dawki, nie przyjmuj pominiętej dawki, a przyjmij następną o zwykłej porze. Sugerujemy ci omówienie dokładnego sposobu postępowania w przypadku pomięcia dawek z twoim lekarzem/rką.