- office@skaids.org
- Poradnia Specjalistyczna Chmielna Express ul. Chmielna 4
- pon-pt: 9:30 - 19:30
Jeżeli niedawno dowiedziałeś się, że u twojego partnera zdiagnozowano HIV, prawdopodobnie masz wiele pytań i wątpliwości. Możesz czuć niepewność i zastanawiać się czy także masz HIV albo czy możecie dalej mieć seks. Możesz niepokoić się o jego zdrowie albo zastanawiać się jak zakażenie HIV może wpłynąć na waszą relację. Dlatego też przygotowaliśmy tę stronę. Znajdziesz na niej odpowiedzi na pytania, które najczęściej zadają nam partnerzy osób, które niedawno dowiedziały się o swoim zakażeniu HIV. Wierzymy, że, pomoże ci ona poradzić sobie z tą nową sytuacją oraz zadbać o siebie, partnera i waszą relację.
PODSTAWOWE INFORMACJE
To, że twój partner ma HIV nie musi oznaczać, że ty także jesteś zakażony, nawet jeżeli mieliście seks bez zabezpieczenia (np. prezerwatywą). Nie każdy kontakt seksualny z człowiekiem żyjącym z HIV prowadzi do przeniesienia zakażenia na inną osobę. Jego prawdopodobieństwo zależy od wielu czynników, między innymi: rodzaju i długości trwania kontaktu seksualnego, działania systemu odpornościowego twojego organizmu, a nawet tego jak długo twój partner żył z HIV nie wiedząc o tym i ile cząsteczek wirusa znajdowało się w jego organizmie. Jedyną metodą, by sprawdzić czy jest się zakażonym jest wykonanie testu w kierunku HIV.
Tak, jeżeli twój partner ma HIV, rekomendujemy ci jak najszybsze wykonanie takiego testu. Jest to jedyna metoda, która umożliwia poznanie twojego statusu. Znając swój stan zdrowia możesz podjąć odpowiednie kroki, by zadbać o siebie i partnera. Jeśli wynik testu będzie negatywny (nie zostanie wykryte zakażenie HIV), warto rozważyć rozpoczęcie stosowanie profilaktyki przedekspozycyjnej (PrEP). Umożliwia ona znaczne zmniejszenie narażenia na zakażenie HIV podczas kontaktów seksualnych. Jeżeli wynik twojego okaże się pozytywny, będziesz mieć możliwość rozpoczęcia leczenia, które umożliwia skuteczne kontrolowanie HIV w organizmie i pozwala na długie i zdrowe życie.
TEST NA HIV
Test w kierunku HIV możesz wykonać nieodpłatnie i bez podawania swoich danych w działających w większych miastach Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych. Uzyskasz w nich, w nieoceniającej atmosferze, fachową poradę, a także odpowiedzi na nurtujące cię pytania. Testy w kierunku HIV są także dostępne odpłatnie w większości prywatnych poradni. Niektóre apteki mają w sprzedaży testy w kierunku HIV przeznaczone do samodzielnego wykonania w domu
Jeżeli twój wynik testu na HIV jest negatywny, to dobra wiadomość. Testy oferowane w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych, przychodniach i aptekach najczęściej wykrywają przeciwciała anty-HIV lub specjalny antygen p24. Ich wykrycie jest możliwe (w zależności od typu testu) w czasie od 2 do 12 tygodni po zakażeniu. W tym okresie, nazywanym „oknem serologicznym”, HIV może być obecny w ciele człowieka, ale jego wykrycie może nie być jeszcze możliwe. Dla uzyskania całkowitej pewności zaleca się ponowienie badania w czasie od 6 do 12 tygodni (w zależności od rodzaju testu) od ostatniego narażenia na zakażenie. W tym czasie, by chronić siebie i swoich partnerów zaleca się stosowanie prezerwatyw albo podejmowanie form aktywności seksualnych, podczas których nie może dojść do transmisji HIV.
Testy w kierunku HIV wykonywane w większości poradni to tzw. testy przesiewowe. Ich pozytywny (inaczej: reaktywny) wynik nie umożliwia potwierdzenia zakażenia HIV. By postawić diagnozę zakażenia konieczne jest wykonanie tzw. testu potwierdzenia, którego wynik jest w 100% wiarygodny. W większości poradni i we wszystkich Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych takie testy są wykonywane rutynowo u osób, których test przesiewowy jest pozytywny.
Jeżeli potwierdzono u ciebie zakażenie HIV, zalecamy jak najszybsze rozpoczęcie leczenia antyretrowirusowego (ART). Pomaga ono obniżyć poziom wirusa we krwi do tzw. niewykrywalnego poziomu. Dzięki temu, choć jest on obecny w organizmie, nie może spowodować poważnych szkód, zaś człowiek żyjący z HIV może prowadzić zdrowe, normalne i długie życie. Leczenie HIV jest oferowane w Polsce bezpłatnie wszystkim osobom ubezpieczony w NFZ. Dowiedz się więcej o tym jak skorzystać z leczenia w naszym przewodniku dla osób, które niedawno dowiedziały się o swoim zakażeniu.
LECZENIE I PROFILAKTYKA
Jeżeli w ciągu ostatnich 72 godzin mieliście seks niezabezpieczony prezerwatywą, natychmiast skontaktuj się ze szpitalem lub poradnią, które oferują profilaktykę poekspozycyjną HIV (PEP). Metoda ta – polegająca na przyjmowaniu przez 30 dni specjalnych leków – pomaga w przypadku wniknięcia HIV do organizmu zapobiec rozwojowi zakażenia. Przyjmowanie PEP należy rozpocząć tak szybko jak to możliwe, nie później niż 72 godziny od pierwszego narażenia na zakażenie. Choć PEP wykazuje wysoką skuteczność, nie daje 100% ochrony przez rozwojem zakażenia. Dlatego, podczas przyjmowania PEP, by chronić siebie i partnera/ów zaleca się stosowanie prezerwatyw. Dodatkowo, po zakończeniu kuracji PEP zaleca się wykonanie testu na HIV i upewnienie się czy leczenie było skuteczne. W przypadku PEP kluczową rolę odgrywa czas – jeżeli mogłeś być narażony na zakażenie HIV w ostatnich godzinach, nie zwlekaj z szukaniem pomocy medycznej.
Jeżeli twój partner niedawno dowiedział się o swoim zakażeniu HIV i nie rozpoczął jeszcze leczenia (lub rozpoczął je niedawno), prawdopodobnie możesz zakazić się od niego podczas kontaktu seksualnego lub korzystając ze wspólnych igieł lub strzykawek. W tej sytuacji najlepszą metodą zabezpieczającą w pełni przed zakażeniem jest zaprzestanie kontaktów seksualnych z nim, a także używanie własnego sprzętu do iniekcji. Innym rozwiązaniem jest podejmowanie jedynie form kontaktów seksualnych, podczas których prawdopodobieństwo zakażenia jest znacznie mniejsze, np. tylko seksu oralnego, a także korzystanie z zabezpieczeń. Należą do nich prezerwatywy, które zalecamy używać przez cały czas trwania kontaktu seksualnego i w połączeniu z lubrykantem opartym na wodzie lub silikonie. PrEP (profilaktyka przedekspozycyjna HIV), polega na regularnym przyjmowaniu przepisanych odpowiednich leków. Stosowany zgodnie z zaleceniami lekarskimi także znacząco obniża narażenie na zakażenie. Ważne jest również, aby twój partner rozpoczął leczenie przeciw HIV (leczenie antyretrowirusowe). Po upływie pewnego czasu (z reguły kilku miesięcy) umożliwia ono szybkie zmniejszenie ilości wirusa w organizmie (tzw. niewykrywalność) i eliminuje możliwość transmisji HIV podczas kontaktów seksualnych.
Tak, istnieje leczenie na HIV, które przebiega w sposób podobny do leczenia innych chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca czy nadciśnienie. Stosowana w nim terapia antyretrowirusowa (ART) polega na codziennym przyjmowaniu tabletek lub otrzymywaniu co dwa miesiące zastrzyków. Umożliwia ona skuteczne obniżenie poziomu HIV we krwi do tzw. niewykrywalnych wartości (nie jest możliwe oznaczenie ilości wirusów we krwi za pomocą dostępnych metod). Powoduje ona, że wirus – choć jest obecny w organizmie – nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, a także nie może zostać przeniesiony na innego człowieka. Dzięki temu osoby żyjące z HIV mogą cieszyć się pełnym zdrowiem i długim, normalnym życiem. W Polsce leczenie HIV jest bezpłatne dla wszystkich ubezpieczonych w NFZ. Aby leczenie było skuteczne, wymagane są regularne (kilka razy w roku) wizyty lekarskie, podczas których monitorowany jest stan zdrowia i skuteczność terapii.
Tzw. niewykrywalność, oznacza, że dzięki przyjmowaniu terapii antyretrowirusowej (ART) poziom wirusa HIV we krwi zmniejsza się tak znacznie, że nie jest możliwe oznaczenie jego ilości za pomocą dostępnych metod laboratoryjnych. Jednocześnie niska ilość wirusa w organizmie oznacza, że nie może dojść do jego transmisji podczas kontaktów seksualnych. Osiągnięcie niewykrywalnej wiremii zazwyczaj trwa od trzech do sześciu miesięcy od rozpoczęcia leczenia. Jeżeli twój partner osiągnął niewykrywalność (lekarz poinformuje go o tym), używa przepisanych leków zgodnie z zaleceniami lekarza (np. nie pomija dawek, przyjmuje je o określonej porze) i chodzi na wizyty kontrolne, nie istnieje możliwość transmisji HIV podczas kontaktów seksualnych. Wprawdzie osiągnięcie niewykrywalności nie oznacza całkowitego usunięcia HIV z organizmu, ale oznacza skuteczne kontrolowanie infekcji, umożliwiając długie i zdrowe życie.
PrEP (profilaktyka przedekspozycyjna HIV) to metoda profilaktyki skierowana do osób, które nie są zakażone HIV. Polega na regularnym przyjmowaniu leków antyretrowirusowych (podobnych jak te stosowane w leczeniu zakażenia HIV), które w sytuacji kontaktu z wirusem chronią przed rozwojem zakażenia. Używanie PrEP polega na codziennym lub okresowym przyjmowaniu tabletek ściśle z zaleceniami lekarskimi. Metoda ta jest szczególnie zalecana osobom, których partner seksualny nie jest niewykrywalny (np. nie rozpoczął lub niedawno rozpoczął leczenie albo nie osiągnął niewykrywalności) lub mającym różnych partnerów seksualnych. PrEP w Polsce nie jest finansowany przez NFZ, można go otrzymać w trakcie prywatnej wizyty w wielu poradniach.
Wiele osób, u których partnerów zdiagnozowano HIV potrzebuje podzielić się tą informacją i uzyskać wsparcie. Ponieważ ta nowa sytuacja może być także trudna dla partnera, często nie chcą – co jest zupełnie zrozumiałe – korzystać z jego wsparcia. W takiej sytuacji rozważ rozmowę z inną osobą, której ufasz. Rozważ, z kim chcesz się podzielić tą informacją i dlaczego. Upewnij się także, czy twój partner wyraża zgodę na ujawnienie jego zakażenia innym.
Większość poradni leczenia zakażenia HIV oferuje swoim pacjentom przyjście na wizytę z partnerem, omówienie wątpliwości, a także uzyskanie potrzebnych informacji. Pamiętaj jednak, że przed wizytą twój partner musi upoważnić lekarza do ujawnienia informacji o jego stanie zdrowia. Pomocy może także udzielić przeszkolony personel Punktu Konsultacyjno-Diagnostycznego (działają we wszystkich większych miastach w Polsce), gdzie w nieoceniającej atmosferze możesz omówić nurtujące cię pytania oraz uzyskać wsparcie. Pomocy w odnalezieniu się w tej nowej sytuacji mogą ci także udzielić organizacje pozarządowe działające na rzecz osób żyjących z HIV – znajdziesz w nich możliwość skorzystania z konsultacji, porady psychologicznej czy grupy wsparcia.
CODZIENNE ŻYCIE
Tak, życie z partnerem, który jest zakażony HIV jest bezpieczne. W niektórych sytuacjach może jednak wymagać zachowania odpowiednich środków ostrożności. Jeżeli twój partner regularnie przyjmuje leki antyretrowirusowe, odbywa regularne wizyty kontrolne w poradni leczenia HIV i utrzymuje niewykrywalny poziom wiremii (niewykrywalność), nie możesz zakazić się od niego HIV w żadnej codziennej sytuacji, także podczas kontaktów seksualnych. Jednak jeżeli twój partner niedawno rozpoczął leczenie, nie uzyskał niewykrywalności, ma trudności z regularnym monitorowaniem stanu zakażenia lub przyjmowaniem leków, nie można wykluczyć, że w ilość HIV w jego organizmie jest na tyle wysoka, że możliwa jest transmisja HIV na inną osobę. Może tak się dziać w sytuacji kontaktu z jego niektórymi płynami ustrojowymi, takimi jak sperma i krew, np. podczas skaleczenia, niezabezpieczonego kontaktu seksualnego czy korzystania z przedmiotów, na których może znaleźć się znaczna (widoczna gołym okiem) ilość krwi, takich jak maszynki do golenia czy zabawki erotyczne. W takiej sytuacji, by zapobiec zakażeniu rekomendowane jest rozpoczęcie przyjmowania w ciągu 72 godzin od potencjalnego narażenia na zakażenie profilaktyki poekspozycyjnej HIV (PEP). Poradę lekarską i receptę na PEP można uzyskać w niektórych szpitalach i prywatnych poradniach. Kontakt z innymi płynami ustrojowymi człowieka żyjącego z HIV, takimi jak ślina, pot, łzy czy kał nie może prowadzić do transmisji wirusa.
Tak, dzielenie się jedzeniem, korzystanie z tych samych naczyń, wspólne korzystanie z łazienki, ręczników czy przyborów toaletowych jest bezpieczne i nie może prowadzić do zakażenia HIV. Dzieje się tak dlatego, że do transmisji wirusa konieczny jest kontakt ze znaczną ilością tzw. płynu zakaźnego (krwi lub spermy), które w codziennych sytuacjach nie występują w takich ilościach na przedmiotach codziennego użytku. Wirus nie przenosi się przez kontakt ze śliną, potem, łzami, kałem. Mogą one wprawdzie zawierać niewielkie ilości HIV, jednak są nie zbyt małe, by mogło dojść do zakażenia.
To pytanie zadaje większość osób, które dowiedziały się o zakażeniu partnera po pewnym czasie. Nie ma na nie jednej odpowiedzi – każda osoba, która dowiaduje się o zakażeniu HIV ma swoje unikalne powody wpływające na gotowość do dzielenia się informacją o swoim statusie. Często na taką decyzję wpływa poziom zaufania i emocjonalnego zaangażowania w związku. Niektórzy ludzie, zanim zdecydują się ujawnić swoje zakażenie potrzebują upewnić się, że ich relacja jest wystarczająco silna i ujawnienie statusu nie będzie oznaczało jej zakończenia. Wiele osób doświadcza także obaw przed stygmatyzacją i odrzuceniem z powodu ich zakażenia oraz poczuciem wstydu. Rozumiemy, że jeżeli dowiedziałeś się o zakażeniu partnera po jakimś czasie możesz odczuwać złość, niechęć, a nawet nienawiść i jest to zupełnie zrozumiałe. Proponujemy ci spojrzenie na tę sytuację także z innej perspektywy: ujawnienie statusu HIV można także postrzegać jako akt zaufania i chęci utrzymania uczciwej oraz otwartej relacji. Jeżeli wasza relacja jest dla ciebie ważna, pomocne w jej utrzymaniu i wzmocnieniu może być okazanie życzliwości i empatii oraz zrozumienia dla trudności, które wstrzymywały partnera przed rozpoczęciem tej trudnej rozmowy.
Najlepszym sposobem na udzielenie komuś wsparcia jest aktywne słuchanie, zrozumienie jego potrzeb i – jeżeli jest to możliwe – zaoferowanie pomocy odpowiadającej na te potrzeby. Ważne jest, aby być obecnym i dostępnym na otwarte, szczere rozmowy, respektując tempo, w jakim twój partner chce rozmawiać na temat swojej diagnozy. Choć może to być trudne, postaraj się nie dopytywać o to w jaki sposób i kiedy mogło dojść do zakażenia, a także nie obwiniać i nie oceniać. Aby twoje wsparcie było skuteczne, możesz także dowiedzieć się jak najwięcej o HIV – będziesz mógł udzielić rzetelnych informacji i pomóc w decyzjach dotyczących leczenia. Wiele przydatnych informacji na ten temat znajdziesz w naszym przewodniku dla osób, które niedawno dowiedziały się o swoim zakażeniu. oraz w historiach osób żyjących z HIV, które wzięły udział w kampanii „Żyję z HIV”
Zachęcaj partnera do jak najszybszego rozpoczęcia terapii antyretrowirusowej (ART) i wspieraj go w regularnym przyjmowaniu leków. Umożliwi mu to zadbanie o swoje zdrowie, osiągnięcie niewykrywalności, a w dłuższej perspektywie wpłynie pozytywnie na twoje samopoczucie i waszą relację, w tym seksualną.
Możesz także polecić swojemu partnerowi kontakt z programem Buddy Polska. Działający w nim wolontariusze, mężczyźni żyjący z HIV mogą podzielić się swoimi doświadczeniami, pomóc w rozpoczęciu leczenia, a także rozeznaniu w nowej sytuacji. W części poradni leczenia zakażenia HIV przyjmują psychiatra i psycholog. Kontakt z nimi może pomóc w adaptacji do nowej sytuacji. Wsparcia mogą także udzielić organizacje pozarządowe, działające na rzecz osób żyjących z HIV. Oferują one konsultacje, porady psychologiczne oraz grupy wsparcia, które mogą być cenną pomocą, szczególnie w pierwszym czasie po otrzymaniu diagnozy zakażenia.
Choć zakażenie HIV jest jedną z chorób przewlekłych, może ono wpływać negatywnie na stan zdrowia. Dlatego zalecamy, szczególnie w okresie po otrzymaniu diagnozy zakażenia, kiedy odporność jest z reguły obniżona przywiązywanie wagi do dbałości o odpowiednią dietę i styl życia. Możesz zachęcić partnera do spożywania zróżnicowanych posiłków, bogatych w owoce, warzywa, białka i pełnoziarniste produkty, które pomagają w lepszym wchłanianiu leków antyretrowirusowych. We wzmocnieniu układu odpornościowego i poprawie samopoczucia pomocna jest regularna aktywność fizyczna. Nie musi to być nic forsownego – może lubicie razem spacerować, pływać albo pojechać na wycieczkę rowerową? Osobom żyjącym z HIV zaleca się całkowite odstawienie papierosów – zwiększa ono – zwłaszcza u osób żyjących z HIV – ryzyko poważnych chorób, takich jak nowotwory i choroby serca. Ważne jest także dbanie o higienę i bezpieczeństwo żywności, co zmniejsza ryzyko zatruć pokarmowych. Wspólne dbanie o zdrowie może wzmocnić Waszą relację i poprawić jakość życia.
Być może twój partner już w momencie otrzymania informacji o zakażeniu HIV podjął decyzję o jak najszybszym rozpoczęciu leczenia. Być może jest już umówiony na pierwszą wizytę albo nawet spotkał się z lekarzem w poradni leczenia zakażenia HIV? Niektóre osoby, które dowiadują się o tym, że żyją z HIV potrzebują jednak czasu na podjęcie decyzji o leczeniu. Przykładowo, obawiają się, że leczenie może wpłynąć negatywnie na ich wygląd, mają obawy spotkania w poradni leczenia zakażenia HIV kogoś znajomego, kto ujawni tę informację znajomym albo potrzebują czasu, by zaakceptować diagnozę i dopiero wtedy czują się gotowe. Te reakcje są zupełnie normalne. Jednak zbyt długie odkładanie rozpoczęcia leczenia może spowodować pogorszenie stanu zdrowia, zaś bez niego człowiek żyjący z HIV jest zakaźny dla innych. Jeżeli widzisz, że twój partner zwleka z podjęciem leczenia, możesz spróbować okazać mu pomoc. Najpierw dowiedz się więcej o terapii antyretrowirusowej i jak pomaga ona kontrolować poziom wirusa w organizmie, umożliwiając zdrowe życie. Zacznij rozmowę od zapytania jak diagnoza wpływa na życie twojego partnera i jego samopoczucie. Opowiedz o tym co cię martwi i jak jego zakażenie wpływa na twoje życie i waszą relację. Zapytaj, co wstrzymuje go przed rozpoczęciem leczenia i w jaki sposób możesz pomóc.
Jeżeli twój partner rozpoczął leczenie, zapytaj w jaki sposób możesz być pomocny. Być może trudno mu pamiętać o wytworzeniu nawyku przyjmowania leków i zdarza mu się o nich zapomnieć? Albo zapomina o wizytach lekarskich? A może odczuwa napięcie podczas wizyty w poradni leczenia zakażenia HIV? W takiej sytuacji możesz zaoferować mu swoją pomoc w przypominaniu o wzięciu tabletek, terminie wizyty albo pójść z nim do poradni. Jednak decyzję o tym co i jaki sposób w jaki sposób możesz zrobić pozostaw jemu.
Opracowanie merytoryczne: Michał Pawlęga – terapeuta, seksuolog, ekspert zdrowia seksualnego.
